Drukuj

ZŁĄCZA AUDIO

Połączenia źródła i odbiornika sygnału za pośrednictwem okablowania wykonywane jest na dwa zasadnicze sposoby: połączenia stałe oraz połączenia rozłączne/rozrywane. W wypadku połączeń stałych najpopularniejszymi technikami ich wykonywania są: lutowanie, zgrzewanie, złącza śrubowe i sprężynowe, owijanie, zaciskanie. Połączenia rozrywane/rozłączne wykorzystują złącza o specjalnej konstrukcji umożliwiające wielokrotne, łatwe i szybkie łączenie i rozłączanie źródła z odbiornikiem. W zależności od specyfiki i wymagań sygnału, do poprawnego przesłania wymagana jest minimalnie para styków, dla sygnałów stereo i symetrycznych potrzebne są trzy styki itd. Najczęściej spotykanymi rozwiązaniami są złącza: RCA (Cinch), Speakon, XLR, Jack 3,5mm, Jack 6,3mm. Ich krótka charakterystyka znajduje się poniżej.

RCA (Cinch) – dwustykowe koaksjalne złącze bardzo popularne w dziedzinie Hi-Fi. Zastosowanie bardzo szerokie począwszy od sygnałów wysokiej częstotliwości (Video), przez sygnały audio niskiego poziomu i liniowe, głośnikowe, na zasilaniu niskonapięciowym (12V) skończywszy. Standardowa obciążalność prądowa zależy od gniazda i styku dochodząc do 10A.

SPEAKON – specjalizowane złącze przeznaczone do wykonywania połączeń w układach kolumn i wzmacniaczy. Ilość styków od dwóch do ośmiu. Obciążalność prądowa do 50A/styk.

XLR – spotykane w wykonaniu o ilości styków od trzech do siedmiu. Konstrukcyjnie zbliżone do złączy rodziny DIN. Rozwiązania wyposażone w trzy styki znalazły zastosowanie w technikach korzystających z sygnałów symetrycznych tj. mikrofony profesjonalne, konsolety mikserskie, a nawet sterowanie DMX512. Rozwiązania o czterech pinach najczęściej wykorzystywane są do wykonywania połączeń obwodów zasilania niskonapięciowego. Pięciostykowy XLR stosowany jest w miejscach gdzie spotykamy różnicowy sygnał stereofoniczny lub informacja niesiona jest dwoma parami symetrycznymi np. DMX512. Rozwiązania sześcio i siedmiostykowe wykorzystują rozwiązania hybrydowe tj. rozbudowane aplikacje łączące zasilanie i sygnał w jednym kablu. Obciążalność prądowa każdego styku to 16A dla rozwiązań trójstykowych i 5A dla pozostałych.

DIN – złącze o budowie zbliżonej do XLR. Wykonywane w wersji o ilości styków od trzech do ośmiu. Obecnie znaczenie tego standardu spadło i w powszechnym użyciu znajdują się złącza pięciostykowe obsługujące urządzenia MIDI. Dawnej wykorzystywano ten standard do obsługi wejść wzmacniaczy, mikserów, magnetofonów itd. W wersjach o ilości pinów większej niż pięć można spotkać te złącza w różnego rodzaju sterownikach i elementach automatyki.

JACK 6,3 – występuje w dwóch podstawowych wersjach, dwustykowej - mono i trójstykowej - stereo. Wersja monofoniczna bardzo mocno zakorzeniła się w technice gitarowej i instrumentalnej, zajmując pozycję złącza zarówno sygnałowego jak i głośnikowego/kolumnowego. W wykonaniu stereofonicznym (trzystykowym) złącze Jack 6,3mm często jest stosowany zamienienie z XLR trójstykowym do przesyłu sygnałów symetrycznych. Nie można zapomnieć o sygnałach niesymetrycznych tworzących pary stereofoniczne i różnego rodzaju słuchawkach. Obciążalność prądowa na styk zależy od kombinacji wtyku gniazda sięgając 10A.

JACK 3,5 – tak samo jak Jack 6,3 mm, występuje w dwóch podstawowych wersjach, dwustykowej - mono i trójstykowej – stereo. Złącze stosowane jest w urządzeniach miniaturowych i przenośnych, komputerach oraz sprzęcie HiFi. Podstawowe zadanie jakie pełni to obsługa źródeł i odbiorników sygnałów niesymetrycznych mono i stereofonicznych. Obciążalność prądowa zazwyczaj nie jest określana przez producenta.

Przedstawiony zestaw typów złączy z pewnością nie wyczerpuje wszystkich możliwości jakie spotkamy na rynku. W dziedzinie profesjonalnych złączy fonicznych znajdziemy specjalizowane rozwiązania opracowane na potrzeby krosowania sygnałów, w przemyśle i lotnictwie również możemy naleźć rozwiązania, które nie wychodzą w kierunku upowszechnienia ich w użytku.